Nowy produkt
Towarzystwo Naukowe w Toruniu, IH PAN, Muzeum Zamkowe w Malborku, Toruń 2022, oprawa twarda, ISBN TNT: 978-83-65127-88-4, s. 306, il. 14, ISBN IH PAN: 978-83-66911-32-1, ISBN MZM: 978-83-95898-69-3
0 Przedmiot Przedmioty
Ten produkt nie występuje już w magazynie
Ostatnie egzemplarze!
Data dostępności:
NAKŁAD PUBLIKACJI W ZASOBACH INSTYTUTU HISTORII PAN ZOSTAŁ WYCZERPANY. W CELU DOKONANIA ZAKUPU PROSIMY O SKORZYSTANIE Z OFERTY TOWARZYSTWA NAUKOWEGO W TORUNIU
http://www.tnt.torun.pl/pl/article/510
Celem prezentowanej pracy jest pogłębienie znajomości podstawowych faktów z końca pierwszego panowania króla Stanisława Leszczyńskiego, a także analiza jego osobowości i politycznych uwarunkowań jego działalności.
Konstrukcja książki ma układ chronologiczno-rzeczowy. Dwa rozdziały, otwierający i zamykający, pokazują losy Stanisława Leszczyńskiego w latach 1706–1709, bezpośrednio przed przyjazdem do Malborka i po opuszczeniu miasta. Dają one stosunkowo szerokie tło polityczno-wojskowe ówczesnych wydarzeń w Rzeczypospolitej objętej wojną północną. Pozostałe rozdziały mają charakter rzeczowy. Ukazano w nich ówczesny Zamek Malborski jako rezydencję władcy, warunki życia codziennego, rodzinę monarchy i jego otoczenie, zajęcia króla Stanisława, następnie elementy prowadzonej przez niego polityki zagranicznej i wewnętrznej (ze szczególnym podkreśleniem bezowocnych kontaktów z konfederatami sandomierskimi i hetmanem Adamem Sieniawskim), wreszcie funkcjonowanie dworu i kancelarii królewskiej.
Uzupełnieniem pracy jest aneks zawierający drukowany uniwersał króla Stanisława Leszczyńskiego, datowany w Malborku 11 sierpnia 1708 r., zwołujący sejmiki na 11 września tego roku, wyjaśniający i usprawiedliwiający dotychczasową politykę monarchy.
SPIS TREŚCI
Uwagi wstępne – literatura i źródła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
I. Długa podróż do Prus Królewskich w latach 1706–1708 . . . . . . . . . . . . . . 19
1. Pobyt w Saksonii u boku Karola XII w latach 1706–1707 . . . . . . . . . . 19
2. Przez Wielkopolskę, Kujawy i Mazowsze na Litwę w 1707 roku . . . . . 25
3. W Wielkim Księstwie Litewskim zimą i wiosną 1708 roku . . . . . . . . . 30
4. Pod Połtawę z Karolem XII czy do Malborka? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
II. Codzienne życie na malborskim zamku latem i jesienią 1708 roku . . . . . 47
1. Przyjazd i powitanie króla Stanisława w Malborku . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
2. Królewska rezydencja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
3. Ludzie wokół władcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
4. Praktyki religijne monarchy i jego otoczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
5. Konferencje u króla Stanisława i ich uczestnicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
6. Przyjemności stołu i inne rozrywki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
7. Amory nie tylko królewskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
8. Groźba zarazy i inne choroby . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
III. W kręgu spraw publicznych i prywatnych interesów . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
1. Wobec obcych potencji, czyli miraż wielkiej polityki . . . . . . . . . . . . . . . 97
a) Szwecja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
b) Kozaczyzna – sprawa hetmana Iwana Mazepy . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
c) Tatarzy i Turcja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
d) Francja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
e) Prusy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
f) Papiestwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
g) Saksonia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
2. O pojednanie w Rzeczypospolitej – próby mediacji . . . . . . . . . . . . . . . . 113
3. Prywatne zabiegi o godności, królewszczyzny i inne nadania . . . . . . . 120
4. Próby „rządów” państwem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
a) Generalna konfederacja warszawska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
b) Rady senatu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
c) Sejmiki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
d) Trybunały . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
e) Wojsko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
f) Skarbowość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
5. Funkcjonowanie kancelarii królewskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
IV. W poszukiwaniu pieniędzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
1. Finansowe kłopoty króla Stanisława . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
2. Sejmik generalny Prus Królewskich z 6–18 sierpnia 1708 roku i jego
uchwały podatkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
3. Królewskie wizyty w Gdańsku i ich efekt finansowy . . . . . . . . . . . . . . . 171
V. W oczekiwaniu na szwedzkie posiłki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
1. Szwedzkie regimenty w Prusach Królewskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
2. Informacje o szwedzkich zwycięstwach w Rosji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
3. Powolna koncentracja sił szwedzkich i przygotowania do opuszczenia
Malborka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
4. Wyjazd króla Stanisława z Malborka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
VI. Koniec złudzeń – z Malborka przez Lwów do Szczecina . . . . . . . . . . . . . . . 215
1. Coraz dalej na południe, byle powoli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
2. Król Stanisław we Lwowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
3. Przedwczesny odwrót – czekanie na wieści spod Połtawy . . . . . . . . . . 227
4. Spóźnione posiłki i ucieczka na szwedzkie Pomorze . . . . . . . . . . . . . . . 234
Uwagi końcowe. Smutny bilans pierwszego panowania Stanisława Leszczyńskiego
w Rzeczypospolitej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
ANEKS
Uniwersał króla Stanisława Leszczyńskiego, Malbork 11 VIII 1708 . . . . . . . . 257
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
Indeks osób . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
ABSTRACT
The history of the first reign of King Stanisław Leszczyński
(the 1708 story of Malbork events) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289
ZUSAMMENFASSUNG
Zur Geschichte der ersten Herrschaft von König Stanisław Leszczyński
(unter besonderer Berücksichtigung der Malborker Episode 1708) . . . . . 297
Ilustracje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307