Rozbiór Rumunii w 1940 roku, Agnieszka Kastory

Nowy produkt

Instytut Historii PAN, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2002, oprawa miękka, 313, [5] s. : mapy ; 24 cm., 165x235 mm., ISBN 83-88973-23-1

Więcej szczegółów

Ten produkt nie występuje już w magazynie

25,00 zł brutto

Więcej informacji

Agnieszka Kastory urodziła się 12 marca 1966 roku. W 1989 roku ukończyła studia historyczne na Wydziale Filozofïczno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Następnie przez rok była studentką Wyższych Studiów Europejskich na Uniwersytecie Roberta Schumana w Strasburgu. W 2001 roku ukończyła studia doktoranckie w Instytucie Nauk Politycznych na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Obecnie jest asystentem w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych na Wydziale Stosunków Międzynarodowych i Politycznych UJ. Specjalizuje się w historii Bałkanów. Jest autorką następujących prac: Incydent w Giurgiu. Brytyjska próba sparaliżowania żeglugi na Dunaju w 1940 r., „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”. Prace Historyczne, t. MCCXII, 1997, z. 124; „Wielka Rumunia”. Etniczne i terytorialne zmiany po I wojnie światowej, „Studia Historyczne”, R. XLI, 1998, z. 2 (161); Walka dyplomatyczna o Besarabię i Bukowinę w 1940 roku, „Prace Komisji Środkowoeuropejskiej”, t. X, 2002.

Autorka opisała sytuację polityczną państwa, zarówno wewnętrzną, jak i zewnętrzną, od I wojny światowej do likwidacji Wielkiej Rumunii poprzez oderwanie Besarabii i północnej Bukowiny przez ZSRR, części Siedmiogrodu i innych ziem przez Węgry oraz południowej Dobrudży przez Bułgarię w czasie II wojny światowej

Niniejsza praca została poświęcona polityce zagranicznej Rumunii w latach 1939-1940 i częściowemu rozbiorowi jej terytorium w 1940 r. Okres ten obfitował w dramatyczne wydarzenia w całej Europie. W marcu 1939 r. przestała istnieć Czechosłowacja. Porozumienie niemiecko-radzieckie z 23 sierpnia 1939 r. doprowadziło do podziału Europy Środkowej na niemiecką i radziecką strefę wpływów. Wybuch wojny i samotna klęska Polski ujawniły bezsilność mocarstw zachodnich wobec działań potęg totalitarnych.

(Ze wstępu)

Spis map
1.    Podział administracyjny Rumunii w okresie międzywojennym......... 12

2.    Mniejszości narodowe w Rumunii według spisu z 1930 roku............25

3.    Propozycje podziału Siedmiogrodu w sierpniu 1940 roku.................251

4.    Zmiany terytorialne w Rumunii w 1940 roku...................................266

Spis treści
Wstęp....................................................................................................... 5

Rozdział I. Wielka Rumunia - charakterystyka państwa.......................9

1.    Terytorium i ludność Wielkiej Rumunii.............................................................9

Rumunia w okresie I wojny światowej (9); Rozwój terytorialny Rumunii w trakcie i po zakończeniu I wojny światowej (10); Sąsiedzi Rumunii wobec jej rozwoju terytorialnego (13); Ludność Rumunii (14); Terytorium i skład etniczny Besarabii (14); Terytorium i skład etniczny Bukowiny (16); Terytorium i skład etniczny ludności Siedmiogrodu (17); Terytorium i ludność Kriszany i Maramureszu (19); Terytorium i ludność Dobrudży (21); Terytorium i ludność Banatu (22); Ustawodawstwo chroniące mniejszości narodowe w Rumunii (24); Mniejszość węgierska w Rumunii (26); Mniejszość niemiecka w Rumunii (29); Mniejszości narodowe w Besarabii i na Bukowinie (31); Mniejszości narodowe w Dobrudży (32); Podsumowanie (33).

2.    Ewolucja ustroju politycznego Rumunii w okresie międzywojennym............34

Rumuńskie partie polityczne w okresie międzywojennym (34); Ustrój polityczny Rumunii i jego funkcjonowanie po I wojnie światowej (40); Królewski zamach stanu w 1938 roku i jego następstwa (42).

3.    Sytuacja międzynarodowa Rumunii w 1939 roku............................................46

Polityka zagraniczna Rumunii w okresie międzywojennym (46); Stosunki niemiecko--rumuńskie w marcu 1939 roku (50); Rumunia wobec problemu Rusi Podkarpackiej (54); Przebieg wydarzeń na Rusi Podkarpackiej w marcu 1939 roku (57); Druga tura niemiecko--rumuńskich rozmów gospodarczych (60); Alarm Tilei w Londynie (61); Reakcje międzynarodowe na alarm Tilei (62); Problem istnienia ultimatum niemieckiego (65); Zwrot w brytyjskiej polityce zagranicznej (66); Posiedzenie gabinetu brytyjskiego 18 marca 1939 roku (68); Próba zorganizowania wspólnego wystąpienia czterech państw (69); Podpisanie rumuńsko-niemieckiego układu gospodarczego (71); Geneza gwarancji brytyjskich dla Polski (74); Geneza francuskich i brytyjskich gwarancji dla Rumunii (76).

4.    Stosunki węgiersko-rumuńskie przed wybuchem II wojny światowej ...........82

5.    Stosunki bułgarsko-rumuńskie przed wybuchem II wojny światowej............86

Kryzys z marca 1939 roku i jego wpływ na stosunki rumuńsko-bułgarskie (86); Projekty brytyjskie zaproszenia Bułgarii do Porozumienia Bałkańskiego (88) ; Aneksja Albanii przez Włochy i jej wpływ na stosunki rumuńsko-bułgarskie (90); Wzrost napięcia w stosunkach bulgarsko-rumuńskich w maju 1939 roku (96); Próba zaproszenia Bułgarii do Porozumienia

Bałkańskiego na warunkach rumuńskich (97); Sytuacja międzynarodowa Rumunii w przededniu wybuchu II wojny światowej (99).

Rozdział II. Rumunia w okresie neutralności (6 września 1939 - 28 maja 1940 roku) ..............................................................................10

1.    Ogłoszenie neutralności przez Rumunię......................................................... 10

2.    Rumunia wobec niemieckiego i radzieckiego ataku na Polskę....................... 10

Udział Rumunii w ratowaniu zasobów złota polskiego (104); Problem uchodźców polskich w Rumunii (106); Internowanie rządu polskiego w Rumunii (108); Międzynarodowe reakcje na internowanie rządu polskiego (113).

3.    Próba utworzenia bloku neutralnego na Bałkanach pod koniec 1939 roku .. 11

Próba pozyskania Bułgarii dla idei bloku neutralnego (117); Spotkanie jugosłowiańsko--rumuńskie wJebel (119); Rumuńska propozycja z 30 października 1939 roku (121).

4.    Stosunki Rumunii z Węgrami w okresie neutralności...................................12

Próba podpisania wspólnej deklaracji przez Rumunię, Węgry iJugosławię (125); Stanowisko Węgier wobec możliwego ataku radzieckiego na Rumunię (129); Węgierska „akcja propagandowa” w Wielkiej Brytanii w sprawie Siedmiogrodu (130); Węgierska próba „otwarcia” sprawy Siedmiogrodu (134).

5.    Stosunki rumuńsko-bułgarskie w okresie neutralności..................................13

6.    Stosunki rumuńsko-radzieckie w okresie neutralności..................................13

Rumunia i Związek Radziecki po wybuchu wojny radziecko-fińskicj (142) ; Rumuńska próba znalezienia pomocy w Rzeszy (143); Rumuńska próba uzyskania poparcia Wielkiej Brytanii (145); Poszukiwania pomocy we Włoszech (147); Przemówienie Mołotowa 29 marca 1940 roku i „otwarcie”sprawy Besarabii (147); Rumunia i ZSRR w okresie rozszerzenia działań wojennych na Zachodzie (150);

7.    Porozumienie Bałkańskie wobec wybuchu wojny..........................................15

Sesja Stałej Rady Porozumienia Bałkańskiego w lutym. 1940 roku (153); Nieudana próba wypracowania wspólnego stanowiska Porozumienia Bałkańskiego na wypadek wybuchu wojny na Bałkanach (154).

8.    Ekspansja gospodarcza Niemiec w Rumunii..................................................

Wielka Brytania i Francja wobec niemieckiej ekspansji gospodarczej w Rumunii (158); Walka Niemiec o uratowanie dostaw ropy z Rumunii (163); Reakcje aliantów wobec rumuńskiej „polityki naftowej” (166); Układ niemiecko-rumuński z 6 marca 1940 roku (168); Aliancka próba sabotażu w Giurgiu (170); Podpisanie niemiećko-rumuńskiego Paktu Naftowego (175).

9.    Sytuacja wewnętrzna Rumunii po wybuchu wojny i rezygnacja z neutralności. 17

Śmierć Armanda Cãlinescu (177); Powstanie rządu Gheorghe Tãtãrescu i zwrot w polityce wewnętrznej (180); Początki pojednania z Żelazną Gwardią (189); Partia Komunistyczna w Rumunii (183); Niemiecka penetracja w Rumunii (183) ; Problem mniejszości narodowych (185); Rumuńskie przygotowania do obrony kraju (186); Rezygnacja Rumunii z neutralności (189).

Rozdział III. Likwidacja Wielkiej Rumunii latem 1940 roku............193

1.    Utrata Besarabii i północnej Bukowiny na rzecz ZSRR.................................193

Sytuacja wewnętrzna Rumunii po rezygnacji z neutralności (193); Rumuńska próba uzyskania poparcia Niemiec w sprawie Besarabii (194); Radzieckie przygotowania dyplomatyczne przed wystosowaniem ultimatum, do Rumunii (197); Rumunia wobec pierwszego ultimatum radzieckiego (200); Drugie ultimatum radzieckie (206); Przebieg ewakuacji Besarabii i Bukowiny (207); Węgry wobec czerwcowego kryzy suw Rumunii (209); Bułgaria wobec kryzysu czerwcowego w Rumunii (211); Stanowisko państw Porozumienia Bałkańskiego wobeckonflikturadziecko-rumuńskiego wczerwcul940roku (213); Stanowisko Włoch wobec konfliktu radziecko-rumuńskiego (214); Stanowisko Wielkiej Brytanii wobec konfliktu radziecko-rumuńskiego (215); Kontrowersje wokół rumuńskiej decyzji o rezygnacji z obrony Besarabii i północnej Bukowiny (217).

2.    Sytuacja wewnętrzna Rumunii po utracie Besarabii i północnej Bukowiny. 219

3.    Utrata północnego Siedmiogrodu na rzecz Węgier.........................................222

Presja państw Osi w celu nakłonienia Rumunii i Węgier do podjęcia negocjacji (226); Rozpoczęcie bezpośrednich rozmów rumuńsko-węgierskich (230); Rokowania w Tumu Severin (234); Posiedzenie 16 sierpnia 1940 roku (234); Posiedzenie w Tumu Severin 19 sierpnia 1940 roku (236); Między sesjami konferencji w Tumu Severin {238); Posiedzenie w Tumu Severin 24 sierpnia 1940 roku (238); Próba wznowienia rozmów rumuńsko--węgierskich (239); Czy istniały możliwości porozumienia rumuńsko-węgierskiego? (241); Sytuacja, międzynarodowa Rumunii w końcu sierpnia 1940 roku (242); Interwencja Niemiec (244); Zaproszenie przedstawicieli Rumunii i Węgier do Wiednia. (247); Rozmowy w Wiedniu (248); Kapitulacja Rumunii (250); Postanowienia arbitrażu (252); Międzynarodowe reakcje na arbitraż (253); Reakcje w Rumunii (255).

4.    Cesja południowej Dobrudży na rzecz Bułgarii..............................................256

Wielka Brytania i Związek Radziecki wobec roszczeń bułgarskich (258); Nawiązanie bezpośrednich rozmów bułgarsko-rumuńskich (260); Rokowania w Craiovej (263); Podsumowanie (265).

5.    Upadek reżimu Karola II..................................................................................267

Dlaczego Antonescu? (268); Abdykacja Karola II (269); Stanowisko Niemiec wobec wydarzeń w Rumunii (271); Stanowisko Wielkiej Brytanii wobec upadku Karola II i jego losów po abdykacji (272); Podsumowanie działalności Karola II w 1939 i 1940 roku (275); Rumunia po wyjeździeKarola II (276);

Zakończenie..............................................................................................278 Bibliografia................................................................................................281

Résumé..................................................................................................................303 Summary...............................................................................................................305

Indeks osób...........................................................................................................308

Spis map................................................................................................................315