Polskie wizje i oceny komunizmu (1917–1989), red. Marek Kornat, Rafał Łatka

Ideologia komunistyczna i ustrój będący jej odwzorowaniem nie przestają być przedmiotem rozważań historycznych. Z różnych perspektywy można oglądać te zjawiska. Potrzebne są studia wokół dziejów myśli sowietologicznej, ale nie tylko. Za wprost niezbędne uznać trzeba opracowania zapatrywań rozmaitych kierunków i przedstawicieli myśli politycznej wobec idei komunistycznej jako projekcji teoretycznej, jak i wobec systemu sowieckiego jako prawzoru rządów totalitarnych.

Tom Polskie wizje i oceny komunizmu (1917–1989) składa się z tekstów przygotowanych przez historyków, politologów, filozofów czy też prawników. Teksty zostały pogrupowane w sposób problemowo-chronologiczny w pięciu działach: „Spojrzenie na komunizm przed 1939 r.”, „Środowiska i organizacje wobec komunizmu po 1939 r.”, „Kościół wobec komunizmu”, „Sylwetki”, „Transformacja ustrojowa”.

Ze wstępu Marka Kornata i Rafała Łatki

Spis treści
Wprowadzenie ◆ Marek Kornat, Rafał Łatka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Spojrzenie na komunizm przed 1939 r.
Bogdan Szlachta ◆ Komunizm w polskiej refleksji intelektualnej
(uwagi ogólne) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Grzegorz Zackiewicz ◆ Państwo sowieckie w polskiej myśli politycznej
1918–1939 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Małgorzata Gmurczyk-Wrońska ◆ Komunizm (system sowiecki)
w interpretacjach polskich dyplomatów w Moskwie w okresie międzywojennym . . . 48
Jolanta Mysiakowska-Muszyńska ◆ Narodowa Organizacja Kobiet wobec
komunizmu – idea i praktyka działania (1919–1939). Wybrane zagadnienia . . . . . 59
Środowiska i organizacje wobec komunizmu po 1939 r.
Karol Sacewicz ◆ Komintern w świetle enuncjacji prasowych Polski Podziemnej.
Przyczynek do rozważań nad antykomunizmem Polaków . . . . . . . . . . . . . . . 79
Adam Bosiacki ◆ Udział polskich uczonych poza granicami kraju w tworzeniu
kierunków sowietologii po drugiej wojnie światowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
Tadeusz Paweł Rutkowski ◆ Środowisko polskich historyków a komunizm
(1944–1989). Zarys problemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
Michał Przeperski ◆ Środowiska dziennikarskie a komunizm. Szkic
do problemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
Michał Wenklar ◆ Lewica Października ’56 wobec komunizmu na przykładzie
krakowskiego Politycznego Ośrodka Lewicy Akademickiej . . . . . . . . . . . . . . 133
Tomasz Sikorski ◆ Ruch Młodej Polski a komunizm . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
Grzegorz Waligóra ◆ Solidarność Walcząca wobec komunizmu . . . . . . . . . 162
Kościół katolicki wobec komunizmu
Mariusz Krzysztofiński ◆ Biskupi przemyscy obrządku łacińskiego wobec
komunizmu (1939–1993) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
Krzysztof Sychowicz ◆ Arcybiskup Romuald Jałbrzykowski a komunizm . . . . 189
Rafał Łatka ◆ Prymas Stefan Wyszyński a system komunistyczny w Polsce
„ludowej” w latach 1956–1981 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
Paweł Skibiński ◆ Jan Paweł II a komunizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
Sylwetki
Marek Kornat ◆ Związek Sowiecki w percepcji generała Sikorskiego
(na tle sytuacji międzynarodowej) 1922–1939 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
Marek Bankowicz ◆ Polskie analizy krytyczne marksizmu i leninizmu
w drugiej połowie XX wieku. Interpretacje Józefa Marii Bocheńskiego i Leszka
Kołakowskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
Robert Spałek ◆ Gomułka. Ostatni prawdziwy komunista? . . . . . . . . . . . . . 271
Roman Graczyk ◆ Adam Michnik a komunizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
Transformacja ustrojowa
Miłowit Kuniński ◆ Mirosława Dzielskiego koncepcja polskiej transformacji
ustrojowej i gospodarczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
Maciej Zakrzewski ◆ Samobójstwo ze strachu przed śmiercią. Rozliczenie
„stalinizmu” w piśmie „Zdanie” w latach 1988–1989 . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
Antoni Dudek ◆ Problem dekomunizacji w działalności rządu Tadeusza
Mazowieckiego (1989–1990) na przykładzie procesu likwidacji cenzury
oraz przejęcia majątku Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej . . . . . . . . . . . 348
Biogramy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
Indeks osób . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368