Kupcy, arendarze i rzemieślnicy. Różnorodność zawodowa Żydów w Wielkim Księstwie Litewskim w XVII i XVIII w., Maria Cieśla

Spis treści
Wstęp........................................7

ROZDZIAŁ I

Ramy prawne żydowskiej działalności gospodarczej w Wielkim Księstwie Litewskim ................................................ 21

Prawa i przywileje funkcjonujące w mieście królewskim

na przykładzie Wilna................................................. 29

Prawa i przywileje funkcjonujące w mieście prywatnym

na przykładzie Słucka................................................. 42

Regulacje prawne dotyczące arendy dochodów i dóbr ziemskich ........... 58

Prawa religijne oraz zarządzenia Waadu dotyczące działalności

gospodarczej Żydów.................................................. 61
ROZDZIAŁ II

Dzierżawcy, arendarze, karczmarze i mytnicy.


Zaangażowanie Żydów w arendy dóbr i dochodów ................ 79

Żydowskie arendy - ujęcie statystyczne ................................. 81

Żydowscy dzierżawcy i arendarze generalni ............................. 88

Organizacja pracy przy dzierżawach i arendach..........................106

Karczmarze i szynkarze wiejscy........................................116

Arendarze dochodów państwowych ....................................124

Organizacja pracy przy arendach dochodów państwowych ................133

Konflikty związane z wykonywaniem obowiązków żydowskich

poborców podatkowych...............................................140
ROZDZIAŁ III


Kupcy, kramarze i pośrednicy. Działalność handlowa Żydów litewskich - ujęcie statystyczne......................................148

Litewscy kupcy żydowscy na rynkach międzynarodowych .............156

Oferta kupców żydowskich w handlu międzynarodowym..............183

Udział w jarmarkach i targach......................................194

Kupcy i kramarze na rynkach lokalnych .............................202

Kredytodawcy żydowskich przedsiębiorców ..........................211

ROZDZIAŁ IV

Żydowscy rzemieślnicy w Wielkim Księstwie Litewskim.............218

Rzemiosło żydowskie - ujęcie statystyczne ...........................218

Żydowscy rzemieślnicy w miastach i miasteczkach....................229

Organizacja rzemiosła żydowskiego .................................236

ROZDZIAŁ V

Pozostałe sfery żydowskiej aktywności zawodowej ..................255

Zawody usługowe.................................................255

Zajęcia rolnicze...................................................262

Działalność kredytowa.............................................265

Podsumowanie .....................................................268

Słownik terminów występujących w tekście .........................275

Wykaz skrótów ....................................................279

Bibliografia .........................................................281

Summary...........................................................308

Indeks osób ........................................................311

Indeks nazw geograficznych ........................................321

W książce podjęto próbę znalezienia odpowiedzi na pytanie o zróżnicowanie wewnętrzne społeczności żydowskiej Wielkiego Księstwa Litewskiego w XVII i XVIII w. Przeprowadzono w tym celu analizę dywersyfikacji zawodowej Żydów, pokazując także różnice w statusie finansowym i społecznym osób pracujących w tych samych profesjach. W polu zainteresowania mieści się również sposób, w jaki żydowscy przedsiębiorcy organizowali sobie codzienną pracę, z kim współpracowali. Na tyle, na ile pozwalają źródła przybliżono też działalność konkretnych osób. Książka ma kilku „głównych bohaterów”, są to: bracia Mojżeszowicze, bracia Ickowicze, wielu przedstawicieli rodziny Gordonów, Hercyk Szlomowicz, Howsiej Michajłowicz.

Zaprezentowane w książce badania są z jednej strony przyczynkiem do historii stosunków żydowsko-chrześcijańskich w epoce nowożytnej, z drugiej zaś uzupełnieniem badań nad gospodarką oraz życiem społecznym Wielkiego Księstwa Litewskiego.