Metryka litewska. Rejestry podymnego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Woj. połockie 1667 i 1690 r., oprac.H. Lulewicz, A. Rachuba

SPIS TREŚCI
Wstęp................................... 7

Geneza abiuraty z 1667 r........................ 22

Sposób i czas przeprowadzenia abiuraty z    1667 r........... 24

Wartość abiurat............................ 26

Podstawa wydania abiuraty z 1667 r.................. 27

Podstawa wydania taryfy podymnego z 1690 r. w wersji zmodyfikowanej przez lustratorów województwa połockiego w 1723 r.

i okoliczności jej sporządzenia.................. 28

Zasady wydawnicze.......................... 34

Wykaz skrótów.............................. 36

Bibliografia................................ 38

Rejestry podymnego........................... 41

[Abiurata dymów województwa połockiego    1667 r.]........ 41

Taryffa dymów województwa połockiego w roku 1690 abiuratowanych, a przez nas Daniela Szpakowskiego i Dominika Chrapowickiego, starostów kuszlickiego i szuneliskiego, kommissarzów i lustratorów województwa tegoż in virtute dekretu generalnego Trybunału Skarbowego WKsL kadencyi mińskiej 1722 roku, podług konstytucji sejmu pacificationis 1717 ad normam Generalis WKsL Tabellae, ekskludowawszy wszytkie dobra królewskie, na dymów cztyry tysiące ośmset [4800] redukowana...... 79

Indeks osób................................ 144

Indeks nazw geograficznych....................... 166

Kolejny tom źródeł z serii: „Metryka Litewska. Rejestry podymnego Wielkiego Księstwa Litewskiego” zawiera opracowanie dwóch zachowanych w pojedynczych egzemplarzach kopii taryf podymnego województwa połockiego: wcześniejszej z 1667 r. oraz sporządzonej przez lustratorów w 1723 r. mutacji taryfy podymnego na podstawie zeznań (abiurat) składanych w 1690 r. Utworzone na początku XVI w. województwo połockie było spadkobiercą średniowiecznego księstwa połockiego istniejącego do schyłku XIV stulecia. Władali nim od połowy wieku XIII książęta wywodzący się od plemiennych kunigasów (naczelników, książąt) litewskich spokrewnionych z władcą i pierwszym królem Litwy Mendogiem (ok. 1240-1263), a po nich w XIV w. młodsi zazwyczaj przedstawiciele dynastycznego rodu Giedyminowiczów. Jeden ze starszych braci przyrodnich króla Władysława Jagiełły, Andrzej Olgierdo-wicz zwany Garbatym (zm. 1399), książę połocki w latach 1349-1377/78 i 1382-1387, próbował wyłamać się spod zwierzchniej władzy Jagiełły jako wielkiego księcia Litwy, przybierając tytuł wielkiego księcia połockiego, a w latach 1385-1386 nawet króla Połocka. Został on pokonany wiosną 1387 r. przez rodzonego brata królewskiego Skirgiełłę Iwana Olgierdowicza (zm. 1394), któremu Jagiełło prócz księstwa połockiego powierzył także w latach 1386— 1392, w trakcie chrystianizacji Litwy, funkcję swego namiestnika w Wielkim Księstwie Litewskim. Uwięziony po klęsce Andrzej Olgierdowicz spędził natomiast kilka lat (do 1394 r.) jako jeniec Władysława Jagiełły na zamku w Chęcinach.

(fragm. Wstępu)