W cieniu wojen i rozbiorów. Studia z dziejów Rzeczypospolitej XVIII i początków XIX wieku

Książka zawiera ponad dwadzieścia studiów autorów polskich i zagranicznych zogniskowanych wokół różnych problemów historii politycznej i społecznej Rzeczypospolitej XVIII i XIX stulecia. Poruszane zagadnienia wiążą się z zainteresowaniami badawczymi prof. dr hab. Zofii Zielińskiej, której tom jest dedykowany.

Książka jest monografią zbiorową, której problematyka oscyluje wokół punktów zwrotnych historii Rzeczypospolitej XVIII i XIX stulecia, wskazując przede wszystkim na powody słabości i przyczyny upadku państwa. Wiodącym tematem są wojny (o polską sukcesję i napoleońskie), rozbiory, konfederacje (tarnogrodzka, barska, targowicka). Przyczynkami do genezy upadku Rzeczypospolitej są także rozważania dotyczące innych konfliktów wewnętrznych nękających ziemie polsko-litewskie w owych czasach. Niektóre artykuły dotyczą kwestii związanych z XVIII—XIX-wieczną mysią polityczną, propagandą, religijnością, historią historiografii czy archiwistyką, część wnosi nowe, istotne ustalenia do życiorysów znanych postaci. Wiele tekstów wykracza poza tę prostą klasyfikację i porusza jednocześnie problemy z kilku dziedzin badawczych. Autorzy artykułów są uczniami, współpracownikami i przyjaciółmi prof. Zofii Zielińskiej, której tę monografie zbiorową dedykują z okazji siedemdziesiątej rocznicy urodzin.

Spis treści
Wstęp

Tabula gratulatoria

Bibliografia publikacji Zofii Zielińskiej z lat 1971-2013

Przemysław P. Romaniuk, Instytucjonalne podstawy hegemonii Sapiehów w Wielkim Księstwie Litewskim w drugiej połowie XVII w.

Almut Bues, Comme un artichaut, feuilleparfeuille albo instrukcja ignorowania iura iuste

Wojciech Kriegseisen, Sprawa przemykowska - przyczynek do problemu genezy konfederacji tarnogrodzkiej?

Jacek Burdowicz-Nowicki, Polityka Piotra I w związku ze sprawą toruńską 1724 r.

Urszula Kosińska, Vaffaire secrète, czyli nieznany plan rozbioru Polski z lat 1724-1726

Jerzy Dygdała, Gra pozorów: zabiegi dyplomacji cesarskiej o rosyjską interwencję zbrojną w Rzeczypospolitej w 1733 r.

Andrej Macuk, Kampania trybunalska na Litwie w 1742 r.

Jerzy Łukowski, Stanisław Konarski - polski Machiavelli?

Tomasz Szwaciński, Walka „Familii” o koadiutorię wileńską: 1754--1757

Dariusz Kołodziejczyk, Na tropach Salomei Reginy Pilsztynowej: glosa do życiorysu.

Magdalena Górska, Apologie Rosji w sztuce okazjonalnej XVIII--wiecznej Rzeczypospolitej. O pozytywnej ikonografii sojusznika, okupanta i zaborcy.
Борис В. Носов, Начало противостояния России и Барской конфедерации (март 1768 года).

Dorota Dukwicz, Król Stanisław August w latach 1769-1770 w świetle korespondencji z Franciszkiem Ksawerym Branickim

Paweł Zając OMI, „Jeden z najszczęśliwszych dni króla Stanisława Augusta” - Grodno, 24 października 1784 r.

Ewa Zielińska, Sprawa polsko-rosyjskiej komisji granicznej w latach 1778-1780

Piotr Ugniewski, Sprawy Dogrumowej na kartach „Gazety Lejdejskiej” ciąg dalszy.

Maria Czeppe, Pieska polityka.

Anna Grześkowiak-Krwawicz, Rządzący, nieustanny, do zwołania gotowy... Dyskusje o władzy i funkcjonowaniu sejmu w początkach Sejmu Czteroletniego.

Richard Butterwick-Pawlikowski, „Z istotnego przekonania”.

O postawie prymasa Michała Jerzego Poniatowskiego wobec Targowicy raz jeszcze

Adam Danilczyk, Rosja, Austria i II rozbiór Rzeczypospolitej

Jarosław Czubaty, Jedna taka wiosna w życiu. Ludność cywilna i działania Wielkiej Armii na Litwie latem 1812 r.

Martyna Deszczyńska, Uwagi o religijności elit społecznych wyznania katolickiego na ziemiach polskich w pierwszej połowie XIX w.

Katarzyna Błachowska, Państwo, które ostać się nie mogło - spojrzenie historiografii rosyjskiej drugiej połowy XIX w. na dzieje Polski

Stefan Ciara, Między Oswaldem Balzerem a Eugeniuszem Barwińskim. Dyrektorzy archiwów lwowskich w świetle korespondencji Heleny Polaczkówny.

Spis ilustracji

Spis skrótów

Indeks osobowy