U progu zmiany ustrojowej. Konferencja "Etos Solidarności" (9-10 grudnia 1989 r.), oprac. Irena Anna Słodkowska

Irena Anna (Inka) Słodkowska – absolwentka socjologii na Uniwersytecie Warszawskim, dr hab.
nauk o polityce. W 1981 r. pracowała w Ośrodku Prac Społeczno-Zawodowych KK NSZZ „S”. Wieloletnia
publicystka i redaktorka miesięcznika „Więź” oraz innych pism niezależnych. W 1989 r.
pracowała w Komitecie Obywatelskim „S”; w latach 1991–1995 konsultantka ds. partii politycznych
Biura Studiów i Analiz Senatu. W latach 1993–2020 zatrudniona w Instytucie Studiów
Politycznych PAN, gdzie m.in. kierowała stworzonym przez siebie Archiwum Partii Politycznych oraz
serią wydawniczą „Wybory w wolnej Polsce”. W latach 2014–2019 kierownik projektu NPRH
„Dokumenty przełomu. Polska transformacja ustrojowa w latach 1989–1991 w dokumentach”;
2012–2019 członkini i sekretarz Rady Programowej projektu „Archiwa Przełomu 1989–1991”.
Od 2020 r. związana z Instytutem Historii PAN.
Ostatnio opublikowała zbiór pt. Ludzie wolności. Wielogłos polski (2022) oraz artykuły: Ku
racjonalnej polityce lokalnej. Komitety Obywatelskie 1989–1992, w: Polska wolna i samorządna.
W 30-lecie utworzenia regionalnych izb obrachunkowych, red. Z.K. Wójcik (2023); Edukacja
jako przestrzeń spotkania. Polki i Żydówki jako koleżanki szkolne – we wspomnieniach, w: Na
marginesie dziejów. Studia z polsko-żydowskiej historii społecznej: kobiety, młodzież, dzieci,
red. A. Landau-Czajka (2023).

W dniach 9–10 grudnia 1989 r. w gmachu Sejmu w Warszawie odbyła się Konferencja Ruchu
Obywatelskiego „Etos Solidarności”, zorganizowana przez Obywatelski Klub Parlamentarny i Komitet
Obywatelski przy Przewodniczącym NSZZ „Solidarność”. Zgromadziła kilkaset osób: działaczki
i działaczy, reprezentantki i reprezentantów wielotysięcznego ruchu komitetów obywatelskich oraz
Solidarności pracowniczej i rolniczej, a także członkinie i członków Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego
oraz Komitetu Obywatelskiego. Pierwszego dnia w obradach brali udział premier
Tadeusz Mazowiecki i przewodniczący Solidarności Lech Wałęsa.
Spotkanie, które zebrało na wspólnej debacie setki osób aktywnych społecznie i politycznie, nie
miało precedensu w najnowszej historii Polski. Były to dwa dni intensywnych dyskusji – w czasie
obrad plenarnych i w ramach zespołów roboczych do spraw samorządu terytorialnego, gospodarki,
pomocy socjalnej, prasy lokalnej, oświaty i kultury oraz spraw zagranicznych. Debata ukazała
interesujące zbieżności, ale i nieoczekiwane różnice perspektyw w widzeniu spraw społecznych,
politycznych i gospodarczych. Opublikowane w książce stenogramy konferencji „Etos Solidarności”
pozwalają z bliska spojrzeć na niezwykły czas u progu historycznej zmiany ustrojowej w Polsce.

Spis treści
Wstęp. Konferencja Ruchu Obywatelskiego „Etos Solidarności” (gmach
Sejmu, 9–10 grudnia 1989 r.). Zarys problematyki . 7
Wprowadzenie. 11
Po wyborach czerwcowych: nowe przestrzenie działania i linie podziałów
. 11
Rząd Mazowieckiego – OKP – Solidarność – komitety obywatelskie . 17
Rada Ruchu Obywatelskiego – projekt . 21
OKP – rząd – Solidarność – komitety obywatelskie: spory polityczne . 26
Konferencja „Etos Solidarności” – główne wątki obrad . 35
Uwagi końcowe . 43
Nota edytorska . 48
Podziękowania . 50
Konferencja Ruchu Obywatelskiego „Etos Solidarności”. Stenogramy
obrad . 51
Pierwszy dzień obrad, 9 grudnia 1989 r.
Obrady plenarne. 51
Konferencja prasowa z udziałem Lecha Wałęsy, premiera Tadeusza
Mazowieckiego i profesora Bronisława Geremka .. 111
Posiedzenie zespołu ds. samorządu terytorialnego . 116
Posiedzenie zespołu ds. inicjatyw gospodarczych . 176
Posiedzenie zespołu „Pozarządowe formy pomocy i samopomocy socjalnej”.
251
Posiedzenie zespołu „Lokalne inicjatywy oświatowe i kulturalne” . 330
Posiedzenie zespołu „Prasa lokalna” . 394