Nowy produkt
Warszawa 2022, oprawa miękka, s. 250, 145x205 mm, ISBN 978-83-66911-09-3
11 Przedmiot Przedmioty
Ostatnie egzemplarze!
Data dostępności:
Najważniejszą inspirację dla napisania tej monografii stanowiły podjęte badania nad listami napływającymi do różnych instytucji państwowych i partyjnych od lat pięćdziesiątych aż do końca PRL, Jednymi z "żelaznych" autorów tej korespondencji byli ludzie starsi, głównie emeryci, którzy lamentowali nad swoją złą sytuacją materialną, przedstawiając często drobiazgowe wyliczenia skromnych budżetów. Opisy biedy, a niekiedy wręcz nędzy ludzkiej, które można odnaleźć w tych listach, zrodziły pokusę bliższego przyjrzenia się tej sytuacji w szerszym kontekście polityki społecznej realizowanej w Polsce w latach 1954-1989
Prezentowana praca zawiera próbę historycznej analizy warunków życiowych i ich postrzegania przez ludzi „trzeciego wieku" w latach 1944/1945-1989, tj. w okresie budowy, rozkwitu i stopniowej erozji komunistycznego systemu władzy w Polsce. Ze względu na to, że o położeniu materialnym ludzi starszych w coraz większym stopniu decydował system ubezpieczeń społecznych, stał się on przedmiotem szczególnego zainteresowania autora. Oprócz funkcjonowania ubezpieczeń rentowo-emerytalnych (warunków ich przyznawania, zróżnicowania, nadużywania) omówione zostały również kwestie opieki społecznej i specyficzne formy zabezpieczenia starości na wsi (umowy dożywocia). Monografia zawiera także ustalenia dotyczące takich kwestii, jak m.in.: starość a praca, zmiany rutyny życia codziennego ludzi starszych, ich dochody, warunki mieszkaniowe, problemy zdrowotne, stosunki rodzinne i starcza samotność. Ponadto dokonana została rekonstrukcja obrazu ludzi starszych w ich własnych oczach na podstawie listów (głównie skarg), jakie pisali do warszawskiego centrum władzy. Podstawą poczynionych ustaleń są w zdecydowanej większości dokumenty archiwalne, wcześniej niewykorzystywane pod tym kątem przez badaczy.
(ze wstępu)
Spis treści:
Wstęp /7
Rozdział I. Kontekst: ludzie starsi w polityce społecznej Polski Ludowej /15
1. Ubezpieczenia na starość: etapy rozwoju systemu /15
1.1. W czasach "ratownictwa społecznego" (1944/1945-1949) /16
1.2. Okres dominacji zabezpieczenia społecznego i skrajnej etatyzacji (1949/1950-1953) /25
1.3. Reformy "odwilżowe" i gomułkowskie /30
1.4. Ubezpieczenia na starość w latach siedemdziesiątych XX wieku /40
1.5. Lata osiemdziesiąte: pod znakiem waloryzacji i rewaloryzacji /70
2. Opieka (pomoc) społeczna a ludzie starsi: ewolucja polityki /76
3. Wieś i dożywocie /80
Rekapitulacja /84
Rozdział II. Z czego i jak żyć? Sytuacja życiowa ludzi "trzeciego wieku" /87
1. Renty i emerytury: zasięg, wysokość, zróżnicowanie 87
2. Nadużycia ubezpieczenia emerytalno-rentowego /106
3. Starość i praca: państwowe regulacje i społeczne praktyki /116
4. Życie z opieki społecznej /125
5. Dochody, budżety i ich "sztukowanie" /144
6. Zmiany rutyny życia codziennego /149
7. Warunki mieszkaniowe /153
8. Problemy zdrowotne /160
9. Stosunki rodzinne i starcza samotność /165
Rekapitulacja /176
Rozdział III. Ludzie starzy i państwo: lamenty /178
1. Emeryci i renciści: troski codzienne /180
2. Emerytury dla rolników /206
3. Dożywocie i dożywotnicy, "wyrodne" dzieci /212
4. Klienci opieki społecznej /214
Rekapitulacja /222
Zakończenie /224
Abstract /237
Bibliografia /239
Indeks osób /248