Fontes et historia. Prace dedykowane Antoniemu Gąsiorowskiemu, red. Tomasz Jurek, Izabela Skierska Zobacz większe

Fontes et historia. Prace dedykowane Antoniemu Gąsiorowskiemu, red. Tomasz Jurek, Izabela Skierska

Odnowione

Warszawa 2007, IH PAN, s. 283, oprawa twarda, 180x250 mm., ISBN 978-83-88909-61-0

Więcej szczegółów

12 Przedmioty

25,00 zł brutto

Więcej informacji

W naukowym dziele i aktywności Profesora Antoniego Gąsiorowskiego szczególną rolę grają dotąd trzy, przenikające się zresztą i uzupełniające kręgi. Pierwszy tworzą oczywiście własne prace monograficzne, przy czym ich cechą wyróżniającą jest niemal zawsze szczególnie rozbudowana podstawa materiałowa. Krąg drugi to, jakby w konsekwencji tej postawy, wydawnictwa źródłowe — od drobnych tekstów wydobywanych z ksiąg sądowych po tak monumentalne publikacje jak Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski oraz edycje najstarszych pomników dziejów Uniwersytetu Krakowskiego. Krąg trzeci wreszcie wyznacza kierowanie dużymi przedsięwzięciami zespołowymi. Obok fundamentalnej serii spisów Urzędników dawnej Rzeczypospolitej wymienić tu trzeba redagowanie wydawnictw leksykograficznych — od Wielkopolskiego słownika biograficznego poprzez Słownik starożytności słowiańskich do Słownika historyczno-geograficznego ziem polskich w średniowieczu, powstającego w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk. Na wszystkich tych dziełach Antoni Gąsiorowski odcisnął znaczące piętno, ale w szczególności dotyczy to chyba Słownika historyczno-geograficznego. Nie jest wprawdzie twórcą idei opracowania takiego dzieła i nie był pierwszym jego szefem. To jednak okres jego długiego kierownictwa był w dziejach Słownika przełomowy. Profesor nie tylko nadał mu nieznany wcześniej rozmach i utrzymywany do dziś rytm, ale wywarł też decydujący wpływ na wypracowanie nowej koncepcji dzieła. To właśnie Antoniemu Gąsiorowskiemu Słownik historyczno-geograficzny zawdzięcza wyraźne nachylenie nie tylko ku sprawom osadniczym, ale przede wszystkim ku stosunkom własnościowym, dziejom rodzin szlacheckich, a także śmiałe wejście w czasy nowożytne.

Nie ma lepszej formy uczczenia wybitnego uczonego, jak ofiarowanie mu efektu własnej pracy badawczej. Przypadającą w dniu 24 listopada 2007 r. siedemdziesiątą piątą rocznicę urodzin Profesora Antoniego Gąsiorowskiego grono pracowników Słownika historyczno-geograficznego postanowiło uczcić dedykowaniem Jubilatowi zbioru studiów historycznych. Złożyły się na niego teksty ludzi związanych z obydwiema pracowniami Słownika, jakie funkcjonują w Poznaniu i Krakowie. Tak się składa, że wielu z nas jest zarazem uczniami Profesora, jako że pod jego kierunkiem pisaliśmy dysertacje doktorskie czy prace magisterskie. Wszyscy zresztą uznać w nim możemy swego Mistrza i przewodnika na drodze stawania się historykami. To On wpajał nam bezwzględny wymóg sumienności w obejściu ze źródłami i przekonanie o stałej potrzebie łączenia pracy badawczej z poszukiwaniem, odkrywaniem i wprowadzaniem do obiegu nowych źródeł. Bez źródeł nie ma historii. Bez nowych źródeł trudno zaś już dziś powiedzieć o przeszłości coś nowego, także w mediewistyce, przyzwyczajonej już pozornie do źródłowego ubóstwa. Do tej myśli przewodniej nawiązać chcieliśmy samym tytułem niniejszego zbioru. W zebranych tu tekstach źródła zajmują zawsze poczesne miejsce — bo każdy niemal opiera się na nowo odkrytym czy udostępnionym przekazie lub przynajmniej zestawieniu materiałowym. Nie staraliśmy się narzucać sobie zbyt ścisłych ograniczeń tematycznych ani chronologicznych. Choć Słownik historyczno-geograficzny ma w samej nazwie przymiotnik średniowieczny, nie zamknęliśmy się ściśle w ramach tradycyjnie pojętej mediewistyki — i w tym zresztą tez wierni zasadom Antoniego Gąsiorowskiego, który zawsze podkreślał konieczność ciągłego traktowania dziejów wbrew sztucznym podziałom periodyzacyjnym. Wydaje się, że zebrane teksty dobrze chyba trafiają w zainteresowania Jubilata. Znajdzie tu On próby kontynuacji w½snych pomysłów i badań — prac nad urzędnikami i nad studentami, nad własnością szlachecką i nad środowiskami kanonickimi, także nad edycjami źródłowymi. Nam zaś pozostaje tylko niepokój, czy Mistrz, spojrzawszy surowym i wymagającym jak zawsze okiem, uzna nasze próby za godne swej pierwotnej myśli.
Poznań, w dniu św. Chryzogona AD 2007

Egz. posiadają uszkodzone okładki

Spis treści
Waldemar Bukowski (Kraków), Z najstarszych dziejów skarbowości Uniwersytetu Krakowskiego. Rachunki dziekanów Wydziału Sztuk z lat 1458-1470 ............................................ 7

Paweł Dembiński (Poznań), Wykształcenie prałatów i kanoników poznańskiej kapituły katedralnej schyłku wieków średnich ........ 31

Krystyna Górska-Gołaska (Poznań), Teki Dworzaczka. Uwagi użytkownika ................................................ 69

Tomasz Jurek (Poznań), Kilkanaście niedrukowanych dotąd dokumentów wielkopolskich z XIII i XIV wieku ...................... 91

Jacek Laberschek (Kraków), Melsztyński klucz majątkowy od połowy XIV do połowy XVI wieku................................. 117

Andrzej Marzec (Kraków), Bieleccy z Biłki. Z dziejów drobnej szlachty w piętnastowiecznej ziemi lwowskiej...................... 145

Grażyna Rutkowska (Poznań), Dwór polskich królowych XIV wieku 161

Izabela Skierska (Poznań), Terminy koronacji, ślubów, chrztów i pogrzebów polskich władców w średniowieczu.................. 203

Marian Wolski (Kraków), Reformacyjny epizod w historii Pruchnika 229

Maciej Zdanek (Kraków), „Zaginiona kronika dominikańska” z XIII wieku. Próba nowego spojrzenia............................ 245