Słownik historyczno-geograficzny ziemi liwskiej w średniowieczu

Nowy produkt

opracowały Marta Piber-Zbieranowska, Anna Salina przy współpracy Elżbiety Kowalczyk-Heyman, pod redakcją Tomasza Jurka, IH PAN, Warszawa 2017, oprawa miękka, format A4, s. XIX + 261, map 1, ISBN 978-83-63352-96-7
(Tom II
Mazowsze – Województwo Mazowieckie, Część III)

Więcej szczegółów

Ten produkt nie występuje już w magazynie

39,99 zł brutto

Więcej informacji

Oddawany do rąk czytelników Słownik historyczno-geograficzny ziemi liwskiej w średniowieczu stanowi kolejną część tomu Słownika historyczno-geograficznego ziem polskich w średniowieczu, obejmującego swym zakresem staropolskie województwo mazowieckie. Dotychczas w ramach tegoż tomu ukazały się części poświęcone ziemiom wyszogrodzkiej i warszawskiej. Osobny tom Słownika dotyczy województwa płockiego1. Słownik historyczno-geograficzny Mazowsza ma swoje długie i dość skomplikowane dzieje, opisane już szerzej w innych miejscach2, gdzie przedstawiono też narodziny i rozwój całego przedsięwzięcia, wyjaśniono jego koncepcję i koleje jej realizacji oraz scharakteryzowano zawartość tudzież zasady układu i konstrukcji haseł słownikowych. Zwalnia nas to od powtórnego omawiania tych spraw.
Słownik liwski otwiera w dziejach Słownika mazowieckiego nowy etap. Odmiennie bowiem niż poprzednie zeszyty, opracowywane przez Adama Wolffa, Annę Borkiewicz-Celińską i Kazimierza Pacuskiego, od początku do końca przygotowany został w ramach projektu, realizowanego przez istniejący od kilku lat Zespół Słownika Historyczno-Geograficznego Mazowsza w Średniowieczu. Stanowi on część Zakładu Słownika Historyczno-Geograficznego Ziem Polskich w Średniowieczu w Instytucie Historii PAN. W skład Zespołu wchodzą dr Anna Salina (kierownik) oraz mgr Marta Piber-Zbieranowska opracowujące Słownik mazowiecki, a także dr Tomasz Jaszczołt i dr Andrzej Buczyło przygotowujący Słownik podlaski. Wyodrębnienie grupy mazowiecko-podlaskiej, której prace finansowane są z grantu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, stanowi istotną odmianę w stosunku do wcześniejszego trybu przygotowywania Słownika przez pojedynczych badaczy. Stabilizacja ram organizacyjnych winna zapewnić publikowanie kolejnych zeszytów w regularnych, kilkuletnich odstępach czasu, pozwala też na szerzej zakrojoną kwerendę źródłową (której zasięg zostanie omówiony niżej). Do tego stanowi mocną podstawę do współpracy ze środowiskami badaczy-regionalistów.
Niezależnie od prowadzonych w tych ramach prac nad prezentowanym obecnie Słownikiem ziemi liwskiej, własną aktywność na tym samym polu rozwinął równolegle Kazimierz Pacuski, współautor Słownika ziemi warszawskiej. Efektem jego wysiłków są opublikowane w postaci elektronicznej Materiały do słownika historyczno-geograficznego ziemi liwskiej w średniowieczu i w XVI wieku3. Opierał się on przede wszystkim na kartotece Słownika historyczno-geograficznego Mazowsza stworzonej jeszcze przez A. Wolffa i jego współpracowników4, wzbogacanej własnymi wypisami źródłowymi. Należy zaznaczyć, że wspomniana kartoteka słownikowa nie jest zbiorem kompletnym, ponieważ kwerendą nie zdołano objąć wszystkich dostępnych wówczas źródeł do historii Mazowsza w dobie książęcej. Dlatego też materiały K. Pacuskiego, mimo swej niewątpliwej wartości, nie stanowią rozwiązania w pełni satysfakcjonującego. Właściwy Słownik ziemi liwskiej, który niniejszym przedstawiamy, jest od nich znacznie obszerniejszy, opiera się na bogatszej kwerendzie, oferując w związku z tym pełniejszą i dokładniejszą informację, pogłębioną analizę poszczególnych zapisów źródłowych, poprawione ich atrybucje lub identyfikacje miejscowości. Wszędzie tam, gdzie dochodzimy do odmiennych wniosków, wskazujemy różnice w przypisach lub uwagach do haseł5.

1 SHGWysz., opr. A. Wolff, A. Borkiewicz-Celińska (1971); SHGWarsz., opr. A. Wolff, K. Pacuski (2013); SHGPłock, opr. A. Borkiewicz-Celińska (1980-2000). Używamy skrótów bibliograficznych przewidzianych dla właściwego tekstu Słownika (=> Wykaz).
2 T. Jurek Wstęp, w: SHGWarsz. s. V-VI; tenże, wstęp do edycji elektronicznej: <http://www/slownik.ihpan.edu.pl/intro.php>.
3 http://www.atlasfontium.pl/index.php?article=liw_pacuski.
4 Kartoteka w postaci skanów poszczególnych kart jest stopniowo udostępniana w Internecie na stronach Repozytorium Cyfrowego Instytutów Naukowych: <http://rcin.org.pl/dlibra/publication?id=8825&from=&dirids=48&tab=1&lp=9&QI=>.
5 Tu poczynić należy uwagę odnoszącą się do kilkudziesięciu haseł słownikowych: K. Pacuski kwestionuje datę szeroko wykorzystywanego przywileju księcia Konrada III dla właścicieli dóbr w z. liw., poprawiając ją z 1476 na 1480 r. Ponieważ nie podaje uzasadnienia tej zmiany, pozostajemy przy datacji zawartej w tekście dokumentu.

(Ze wstępu)

Produkty powiązane