Szukaj
IH PAN, Warszawa 2004, s. 173, oprawa...
Ostatnio przeglądane
Instytut Historii PAN, Wydawnictwo...
Nowy produkt
Instytut Historii PAN, Wydawnictwo Neriton, Warszawa 2018, oprawa miękka, 165x245 mm, s. 786 (tom I) i 570 (tom II), waga 2258g, ISBN 978–83–63352–95–0 (tom I) oraz 978–83–65880–25–3 (tom II).
11 Przedmiot Przedmioty
Ostatnie egzemplarze!
Data dostępności:
Zainteresowanie „przeszłością” jako kategorią refleksji kulturowej w średniowieczu jest z pewnością wyrazem przewartościowania, jakie dokonało się w ostatnich dziesiątkach lat w poglądach mediewistów nie tylko w kwestii oceny przekazu źródłowego, ale także samego stosunku badacza do tzw. rzeczywistości dziejowej. [...] Dopiero od niedawna [...] zaczęto traktować późnośredniowieczne popisy uczoności historycznej z szacunkiem badawczym, dostrzegając w nich autentyczne przejawy egzystencji historii czy przeszłości w danej przestrzeni czasowej i wspólnocie [...]. Chcieliśmy nawiązać do tego nowszego nurtu pojmowania średniowiecznych utworów czy wypowiedzi
o przeszłości i pokazywać konstrukcyjno-ideowe plany i konteksty średniowiecznych przedsięwzięć nakierowanych na to, co minęło [...]. Dawne i nowe podejście spotkało się [...] w pół drogi, tworząc pewną propozycję badawczą obarczoną tak zaletami, jak wadami, obu sposobów i metodologii.
Grant zgromadził ponad 20 autorów o różnych zainteresowaniach i specjalnościach badawczych [...]. Choć narzucony został pewien porządek jednoczący różne wypowiedzi — problemowo-chronologiczny i regulujący ogólnie sposób prowadzenia narracji przez uczestników zadania — to [...] autorom pozostawiono wolną rękę [...]. Stąd, z pozoru, pewne rozstrzelenie tematyczne czy pojawienie się problematyki powierzchownie nieoczywistej [...]. Pozytywną stroną takiego stanu rzeczy [...] jest pewne bogactwo przedstawionych treści oraz ujęcie problemu z tak rozmaitych, często nieoczekiwanych perspektyw.
Ze Słowa wstępnego
Spis treści
Słowo wstępne (Jacek Banaszkiewicz)......................... 7
Preface (Jacek Banaszkiewicz)............................. 14
część I
Przeszłość obrazowana w tradycjach zapisanych i ujęciach historiograficznych
Zbigniew Dalewski, W poszukiwaniu poprzedników - pierwsi Piastowie i ich wizja własnej przeszłości........................... 23
Witold Wojtowicz, Epika zachodnioeuropejska i możliwości jej recepcji w warunkach polskiej kultury średniowiecznej. Uwagi wstępne........ 59
Witold Wojtowicz, Uwagi o modelu epiki i transmisji epiki w Kronice Anonima tzw. Galla................................. 79
Witold Wojtowicz, Waltharius........................ 89
Witold Wojtowicz, Tzw. Carmen Mauri...................105
Witold Wojtowicz, Obraz memorialny Troi u Galla Anonima i jego konteksty ......................................... 127
Wojciech Michalski, Rodzinne dzieje z nieodległej przeszłości w pamięci polskich familii rycerskich ......................... 143
Wojciech Michalski, Legendy rodowo-herbowe - pożądanie przeszłości w kręgach polskiego rycerstwa XIV-XVI wieku...............163
Antoni Grabowski, Polska i Polacy w średniowiecznej wspólnocie europejskiej - świadectwo Alberyka z Trois-Fontaines................207
Jacek Banaszkiewicz, Gall Anonim - tradycja historyczna Piastów jako wykład o początkach rodu-dynastii i Polski, w planie podobnych realizacji dziejopisarskich XII stulecia ............................ 241
Jacek Banaszkiewicz, Mistrz Wincenty i naśladowcy - wizje najstarszych dziejów Polski XIII-XV wieku.......................269
Jacek Banaszkiewicz, Prolog do Rocznika kapituły krakowskiej, św. Stanisław i czas historyczny..............................307
Jacek Banaszkiewicz, Rocznik tzw. małopolski (minorycki) z początku XIV wieku - próba dookreślenia zabytku .................... 353
część II
Przeszłość i jej instytucjonalne repozytoria
Piotr Węcowski, Skarbiec pamięci. Archiwum monarsze w Polsce do początków XVI wieku................................369
Jerzy Kaliszuk, Skarbce pamięci - księgozbiory kościelne.........419
Marcin Starzyński, Archiwa miejskie w średniowiecznych strategiach pamięci ........................................ 447
część iii
Sposoby użycia przeszłości w kulturze religijnej
i edukacji
Andrzej Dąbrówka, Sposoby wykorzystania przeszłości w kulturze religijnej i edukacji ................................... 479
Maciej Zdane k, Obecność historii w nauczaniu i refleksji krakowskiego środowiska uniwersyteckiego w XV wieku .................... 511
Jakub Kubieniec, Commemoratio: sposoby prezentacji i wykorzystania przeszłości w liturgii ................................ 545
Anna Zajchowska-Bołtromiuk, Przeszłość w zbiorach kazań modelowych de tempore i de sanctis mistrzów Uniwersytetu Krakowskiego w XV wieku.....................................607
Halina Manikowska, Dorota Gacka, Hagiografia a historyczność, czyli o historii w hagiografii i hagiografii w służbie historii..........657
Wykaz skrótów ..................................... 749
Indeks osób ....................................... 750
Tom drugi zbiorowej publikacji Przeszłość w kulturze średniowiecznej Polski poświęcony jest przeszłości „w działaniu”, inaczej mówiąc sytuacjom, w których odwoływano się do przeszłości, sposobom i narzędziom jej uobecniania, jej nośnikom. Chcemy określić miejsce i funkcje przeszłości w komunikacji i relacjach społecznych, jej rolę jako budulca tożsamości grupowych, zależności między historią — tą tworzoną w wykładzie kronikarskim i w krótkiej zapisce — a pamięcią i tradycją rozumianą jako odnoszony do przeszłości przekaz kulturowy. [...] W rozdziałach zamieszczonych w tym tomie staramy się uchwycić kreatywny, dyktowany potrzebami „stanu obecnego” stosunek do przeszłości ludzi średniowiecza, analizując relacje pomiędzy historią, pamięcią i tradycją w wybranych jako reprezentatywne i do pewnego stopnia modelowe sytuacjach: rytuałach władzy i praktykach oficjalnej pamięci większych zbiorowości (monarchii/narodu, miasta, klasztoru, diaspory żydowskiej), memorii indywidualnej i grupowej, zeznaniach sądowych i ciągnących się przez ponad sto lat procesach polsko-krzyżackich.
Ze Wstępu
Spis treści
Wstęp ......................................... 7
Zbigniew Dalewski, Przeszłość zrytualizowana: tradycja królewskich
koronacji...................................... 29
Zenon Piech, Przeszłość zobrazowana: święci patroni i władcy...... 59
Halina Manikowska, Przeszłość pod ochroną: relikwie......... 121
Piotr Okniński, Oficjalna przeszłość miasta................ 177
Michał Tomaszek, Przeszłość w tekście i działaniu społeczności
klasztornych.................................... 203
Roman Michałowski, Wspomnienie modlitewne a pamięć o przeszłości (do końca XIII wieku).......................... 245
Halina Manikowska (przy współpracy Piotra Oknińskiego), Przeszłość osobista i tożsamość wspólnotowa. Formy i treści memorii w późnym średniowieczu ............................ 271
Halina Manikowska (przy współpracy Adama Kozaka), Przeszłość wywołana - zeznania przed sądem................... 333
Wojciech Brojer, (Re)konstrukcja i nagana przeszłości - hermeneutyka Pawła Włodkowica.............................. 403
Hanna Zaremska, Przeszłość w tożsamości diaspory żydowskiej . . . . 477
Wykaz skrótów .................................... 499
Bibliografia....................................... 501
Indeks osób ....................................... 545
Spis ilustracji ..................................... 569